Beroep op opzetclausule faalt, mishandeling buurvrouw kost Aegon een ton
Geplaatst op: 01-05-2019, 12:56:10
Dat iemand een taakstraf krijgt voor een duw met ernstig letsel tot gevolg, betekent niet automatisch dat er sprake was van crimineel gedrag zoals bedoeld in de opzetclausule van een aansprakelijkheidsverzekering. Dat oordeelde de rechtbank Den Haag in een zaak tegen Aegon. Die draait daardoor op voor de kosten van een uit de hand gelopen burenruzie.
Een verhitte discussie tussen twee buren in 2015 loopt beroerd af. De vader van een minderjarige zoon verwijt zijn buurvrouw dat zij de jongen zou hebben geslagen. Op een gegeven moment lopen de gemoederen zo hoog op dat pa de vrouw met twee handen tegen de schouders duwt. De buurvrouw, die gezien haar alcoholpromillage van 2,6 behoorlijk wat glaasjes op had, staat niet meer zo stevig en valt plat achterover met haar achterhoofd op een tuintegel. In het ziekenhuis wordt ze acht dagen in coma gehouden. Ze moet ruim een halfjaar revalideren en blijft kampen met chronische hoofdpijnklachten.
Taakstraf
In de strafzaak die volgt, wordt de buurman veroordeeld tot een taakstraf van 120 uur voor mishandeling met zwaar lichamelijk letsel tot gevolg. Voor het opzettelijk toebrengen van zwaar lichamelijk letsel wordt hij vrijgesproken. In hoger beroep wordt dat nog eens bevestigd. Het hof wees de vrouw in 2017 bovendien een immateriële schadevergoeding van € 1.000 toe.
Civiele procedure
Het jaar daarna staan de twee buren opnieuw tegenover elkaar, nu in een civiele procedure. Daarin wordt ook Aegon als aansprakelijkheidsverzekeraar van de duwende buurman betrokken. De vrouw eist een vergoeding van de materiële schade van ruim € 85.000 voor onder andere gemaakte en te maken zorgkosten. Ook wil ze een vergoeding voor immateriële schade van een ton.
De rechtbank Den Haag kent daarvan ruim € 64.000 voor materiële schade toe. Ook heeft de vrouw recht op € 29.000 voor immateriële schade. De man wil die schade verhalen op zijn verzekeraar, maar Aegon weigert dat met een beroep op de opzetclausule. Volgens de verzekeraar is de duw van dekking uitgesloten omdat de schade veroorzaakt is door opzettelijk wederrechtelijk handelen.
Opzettelijk en wederrechtelijk gedrag
Daarin krijgt Aegon de rechter niet aan zijn zijde. De rechtbank Den Haag concludeert nog wel dat het schadevoorval voldoet aan toepassing van de opzetclausule. Daarvoor moet sprake zijn van “een opzettelijke en wederrechtelijke gedraging van de verzekerde die objectief bezien gericht is op het doen ontstaan van letsel of zaakschade, en waarbij het in feite toegebrachte letsel of de zaakschade naar objectieve maatstaven als een te verwachten of normaal gevolg van de desbetreffende gedraging kan worden aangemerkt”.
De duw was opzettelijk en wederrechtelijk. Het opgelopen letsel moet volgens de rechter bovendien beoordeeld worden als een te verwachten gevolg van een duw achterwaarts. Daarbij maakt het niet uit of de buurman zich bewust was van de gevolgen. En toch mag Aegon geen beroep doen op de opzetclausule, vindt de rechter. Dat heeft te maken met de omstandigheden van het geval.
Niet iedere strafrechtelijk verwijtbare gedraging moet of kan als criminele gedraging worden aangemerkt
Geen criminele gedraging
In zijn onderbouwing neemt de rechtbank als uitgangspunt “de maatschappelijke functie van de aansprakelijkheidsverzekering en van de dader- en slachtofferbescherming die een dergelijke verzekering beoogt te bieden”. Daarbij is doorslaggevend dat er geen sprake was van een ‘criminele’ gedraging, zoals Aegon wel betoogt. “Niet iedere strafrechtelijk verwijtbare gedraging moet of kan als zodanig worden aangemerkt”, aldus de rechter.
Het gegeven dat de buurman strafrechtelijk veroordeeld is voor zijn duw, betekent volgens de rechter niet zonder meer dat die duw de kwalificatie ‘crimineel verdient’. Dat de duw een gewelddadig karakter had, zoals Aegon betoogt, kan niet worden vastgesteld. En ook de context geeft volgens de rechter geen aanknopingspunt om van ‘crimineel gedrag’ te spreken. Het ging om “een uit de hand gelopen verhit gesprek”. Niet is gebleken dat de man wist dat zijn buurvrouw alcohol had gedronken en daardoor mogelijk de duw niet zou kunnen opvangen.
Pech
Kortom, concludeert de civiele rechter, “het is onaannemelijk dat strafrechtelijke vervolging – laat staan veroordeling – zou hebben plaatsgevonden als de gevolgen ervan voor de buurvrouw niet zo bijzonder ernstig zouden zijn geweest. Uit niets blijkt dat de man de bedoeling had om de vrouw daadwerkelijk ten val te brengen of letsel te veroorzaken. Dat dit wel is gebeurd en dat het letsel zo ernstig is uitgepakt lijkt hoofdzakelijk een gevolg van pech [..] De omstandigheden van dit geval rechtvaardigen niet een uitkomst waarbij de schadelijke gevolgen van het handelen van de man ongedekt blijven.”
Het beroep op de opzetclausule faalt dus. Aegon moet de toegekende schadevergoeding van ruim € 93.000 betalen. Met proceskosten voor zowel de man als de vrouw, komt de schadepost voor de verzekeraar op ruim een ton.
Bron: bijdrage van Paul de Kuyper van 1 mei 2019 op www.amweb.nl